Od wielu lat w Europie zauważalny jest wzrost liczby osób starszych, malejąca liczba osób w wieku produkcyjnym, a co za tym idzie malejąca liczba urodzeń. W wielu krajach europejskich już widoczne są skutki tej tendencji. Wpływa ona na strukturę społeczeństwa, ekonomię, ale i na taki aspekt jak architektura. 

Architektura uniwersalna

Architektura to odpowiedź na ludzkie potrzeby i panujące trendy. Nie jest możliwe, by struktura społeczna nie wpłynęła także na ten obszar. Architekci muszą uwzględniać użytkowników w swoich projektach. Oczywiście nie oznacza to, że ucierpią na tym młodzi użytkownicy. 

Idea Universal Design to podejście projektowe, które głosi, że każdy zakres ludzkich możliwości (także osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, dzieci, kobiety w ciąży itd.) jest czymś zwyczajnym. Ludzie są różni, dlatego projekty powinny uwzględniać możliwości każdego. Warto wspomnieć, że Universal Design to nie dostępność budynków dla poszczególnych osób, a norma, w której nie ma miejsca na wykluczanie. Projektowane w tym duchu budynki są w pełni dostępne dla każdego człowieka. 

Główne cechy uniwersalnego projektowania to:

• ogólnodostępność, bo projekt jest tak samo dostępny dla każdego użytkownika bez względu na wiek i możliwości;
• elastyczność, bo projekt uwzględnia to, że każdy z użytkowników korzysta z budynku w inny sposób;
• prosta obsługa, dzięki której nie wymaga się od użytkowników specjalnych umiejętności, znajomości języków itp., by mogli swobodnie odnaleźć się w budynku czy korzystać ze wszystkich jego funkcji;
• dostrzegalne i zrozumiałe informacje;
• projektowanie z uwzględnieniem błędów użytkownika;
• niski wysiłek fizyczny, by użytkownik mógł korzystać z budynku niezależnie od kondycji;
• uwzględnienie wzrostu, masy ciała, mobilności człowieka.

Domy dla seniorów

Są także budynki, które są projektowane z myślą o seniorach. Np. domy seniora, które w Polsce zyskują swoją popularność. Winda i podjazd dla wózków nie wystarczą. Podczas tworzenia projektu należy pamiętać o udogodnieniach w łazienkach, kuchni, nisko umieszczonych włącznikach światła czy gniazdkach elektrycznych w miejscach, w których senior bez problemu go dosięgnie i nie będzie musiał za bardzo się schylać. Na korytarzach czy na schodach należy uwzględnić dodatkowe poręcze, które pomogą w sprawnym poruszaniu się. Oczywiste są też ogólnodostępne informacje o miejscach, gdzie można zjeść posiłek, skorzystać z toalety itp. Sprawdzą się tu zarówno jasne informacje, jak i piktogramy.

Dostępność to nie wszystko. Projektując cały kompleks dla seniorów warto, o ile oczywiście zatwierdzi to inwestor, uwzględnić strefę relaksu, sportu i wspólnych spotkań. Sprawdzą się tu odpowiednio dostosowane siłownie zewnętrzne, parki z poustawianymi ławkami, dobrze zaprojektowana zieleń wokół budynków. Wewnątrz należy zaprojektować salę, gdzie mogą odbywać się spotkania, koncerty, warsztaty integrujące społeczność. 

W takich kompleksach powinny znaleźć się także pomieszczenia związane z usługami prozdrowotnymi, m.in. sale do fizjoterapii czy psychoterapii. Istotna jest także użyta kolorystyka i odpowiednie oświetlenie, które nie tylko wpływa na dostępność, ale i dobry nastrój użytkowników budynku. 

Projekt architektoniczny musi być uniwersalny i uwzględniać możliwości każdego człowieka. Z tą ideą warto tworzyć kolejne projekty zwłaszcza, że społeczeństwo przyszłości właśnie tego będzie oczekiwało od zastanej infrastruktury. 

Źródła:

Zdjęcia: www.canva.com
Struktura ludności i starzenie się społeczeństwa, www.ec.europa.eu, dostęp: 14.07.2021, raport dostępny tutaj.
What is Universal Design?, www.idea.ap.buffalo.edu, dostęp: 14.07.2021, artykuł dostępny tutaj.